Są seanse, które przechodzą do legendy. Niektóre horrory wywołały panikę dekady temu, inne nie dają spokoju dziś. Przypominamy te, które przeraziły najmocniej.
Klasyczne i nowoczesne horrory
Klasyczny horror fascynuje widzów równie mocno jak najnowsze kino grozy. To gatunek, który od zawsze miał ogromny wpływ na kulturę. Od samych początków w historii kina ewoluował, dając nam legendy, które dziś wciąż trafiają na listy najlepszych horrorów. Obecnie ten gatunek przeżywa prawdziwy renesans. Kino grozy łączy pokolenia fanów, bo chętnie sięga po uniwersalne tematy traumy i pierwotnego strachu, nierzadko podbijając je imponującymi praktycznymi efektami.
Klasyczne horrory
Gatunek grozy opiera się na klasykach – to te filmy stworzyły najważniejsze ikony i fabularne wzorce. Ich wpływ na rozwój filmów grozy jest niepodważalny. Nawet po latach te tytuły zachwycają świetnym aktorstwem, gęstym klimatem i napięciem budowanym do samego końca.
To absolutne klasyki, które trzeba obejrzeć:
- "Egzorcysta" (1973) - kultowy klasyczny horror Williama Friedkina. Opowiada o opętaniu młodej Regan i desperackiej walce dwóch księży ze złem. Film zasłynął szokującymi scenami, które w latach 70. autentycznie wywoływały panikę w salach kinowych. Ta adaptacja stała się wzorem dla horrorów o egzorcyzmach, inspirując późniejsze tytuły – np. "Egzorcyzmy Emily Rose". Połączenie świetnego aktorstwa i przełomowych efektów sprawia, że do dziś jest uznawany za najlepszy horror w historii kina.
- "Lśnienie" (The Shining, 1980) - Stanley Kubrick, bazując na prozie Stephena Kinga, stworzył wybitne dzieło (choć sam pisarz raczej nie był fanem tej adaptacji). Ten film to przede wszystkim ikoniczne sceny i mistrzowsko budowane napięcie. Obserwujemy, jak główny bohater, Jack Torrance (Jack Nicholson), popada w szaleństwo w opuszczonym hotelu. Rodzinne traumy i mroczne tajemnice miejsca mieszają się tu z grozą. To film grozy bliski thrillerowi psychologicznemu, strach budowany jest głównie w psychice bohaterów.
- "Halloween" (1978) - to jeden z najbardziej rozpoznawalnych slasherów. Reżyser John Carpenter, mimo skromnego budżetu, stworzył film definiujący kino grozy. Prosta fabuła okazała się strzałem w dziesiątkę. Charakterystyczna maska antybohatera, muzyka i narastające napięcie wyznaczyły nowy kierunek dla gatunku. Choć tytuł doczekał się wielu kontynuacji, a niejeden sequel próbował powtórzyć ten sukces, pierwsza część pozostaje niedościgniona.
- "Koszmar z Ulicy Wiązów" (1984) - dzieło Wesa Cravena dało nam ikonę – Freddy'ego Kruegera. To morderca, który atakował nastolatków w ich snach, a śmierć we śnie oznaczała śmierć w realnym świecie. Nowatorskie jak na tamte czasy efekty i wątek traumy sprawiły, że film stał się hitem. "Koszmar z Ulicy Wiązów" to dziś symbol filmów grozy lat 80., a jego oryginał wciąż robi ogromne wrażenie.
- "Obcy - 8 pasażer „Nostromo”" (1979) - reżyser Ridley Scott mistrzowsko połączył horror z science fiction. Historia załogi "Nostromo", która nieświadomie sprowadza na pokład zabójczego pasażera, przeraża do dziś. Klaustrofobiczne korytarze, mroczna atmosfera i genialny projekt ksenomorfa budują nieznośne napięcie. To także film, który dał kinu ikonę – Ellen Ripley (Sigourney Weaver). Mimo kosmicznej scenerii jest to esencja gatunku grozy i brutalna opowieść o walce o przetrwanie.
Więcej o takich klasykach można przeczytać na Typelku: https://typelek.sts.pl/oszukac-przeznaczenie-historia-serii/
Nowoczesne horrory
Współczesne horrory stawiają na świeże motywy. Za sprawą twórców takich jak Ari Aster czy Robert Eggers (od "Czarownicy") ostatnie lata to nieustanne odkrywanie nowych twarzy strachu. Same filmy grozy coraz częściej zdobywają uznanie krytyków, łącząc technologię z efektami specjalnymi. Jednocześnie wciąż popularne są takie hity jak "The Ring", seria „Oszukać przeznaczenie” czy konwencja found footage.
Na widzach szczególne wrażenie zrobiły te tytuły:
- "Hereditary. Dziedzictwo" (2018) - uznawany za jeden z najlepszych horrorów ostatnich lat, głośny film Ariego Astera to mroczny portret rodziny zmagającej się z klątwą i traumami po śmierci babci. Film przeraża przede wszystkim psychologiczną wiarygodnością rozpadu. Toni Collette w roli głównej dała popis świetnego aktorstwa. Narastające napięcie prowadzi do finału, który pozostaje w pamięci na długo i który mocno wpłynął na kino grozy ostatnich lat.
- "Uciekaj!" ( 2017) - przełomowy horror społeczny Jordana Peele’a. Historia zaczyna się niewinnie – główny bohater, Chris (Daniel Kaluuya), jadąc poznać rodziców dziewczyny, szybko odkrywa mroczne tajemnice rodziny. Motyw manipulacji i grozy codzienności uczynił z filmu fenomen na całym świecie. Zdobył Oscara za scenariusz, udowadniając, że horror także może być inteligentną krytyką społeczną.
- "Midsommar. W biały dzień" (2019) - kolejny film Ariego Astera to folk horror, który zaskakuje scenerią – akcja rozgrywa się w skąpanej słońcem Szwecji. Ten nietypowy dla grozy jasny krajobraz paradoksalnie wzmaga tylko niepokój. Szybko staje się jasne, że idylliczna wspólnota, którą odwiedzają bohaterowie, skrywa przerażającą prawdę. To mroczna bajka ludowa o rozpadzie związku, gdzie piękne zdjęcia i klimat mocno kontrastują z brutalnością. Zdecydowanie nie jest to typowy horror o zombie czy demonach w głębi lasu.
- "Zniknięcia" (2025) - najświeższy hit od Zacha Creggera ("Barbarzyńcy"). Reżyser znów bawi się oczekiwaniami widzów, budując napięcie wokół tytułowych zniknięć dzieci. Fabuła wciąga bohaterów w dziwne teorie, eksplorując miejskie legendy (inaczej niż np. "Stay Alive"). Świetny duet aktorski w głównych rolach musi rozwikłać zagadkę. Film już jest uznawany za jeden z lepszych horrorów roku i porównywany do głośnego "Kod zła" ("Longlegs").
- "Oddaj ją" (2025) - najnowszy horror od braci Philippou ("Mów do mnie!"). Groza jest tu oparta na domowych traumach i tajemnicach, a bohaterka (Sally Hawkins w roli głównej) zmaga się z żałobą i złą siłą polującą na rodzinę. Twórcy postawili na praktyczne efekty, co w połączeniu z mroczną historią daje świetny efekt. Chwalili go fani gatunku, a krytycy stawiają reżyserów obok innych mistrzów napięcia, takich jak Ti West.
